Roti Hak di khaiye ji, paanve boot polishaan kariye..

This post is dedicated to Gurdas Mann. (Wiki here)

When we were growing up in the 1980s, he was THE legend. Today, as i listen to his songs all over again, am struck more and more that:
1. There is never any vulgarity in his videos, or songs.. never any double meaning.

2. The songs have an earthy, Punjabi feeling to them. The values that come up in his songs, are so Punjabi, and yet, popular opinion of Punjabis is not that. The only other people who used to speak like that is my grandparents. Wonder where that Punjabiyat went.. his songs, even the new ones, bring that value system alive again.

3. There is sooo much honesty and integrity in his voice.. and so much control! His Chhalla made me cry the first time I heard it, after 10 years, it still makes me cry every SINGLE time.

Here, then, is the Punjabiyat that comes from his songs(and that i do not hear anywhere else):
(Apologies to people who do not follow the language..i have not been able to translate most)

ਤੂ ਬੇਲਿ ਤੇ ਸਬ ਜਗ ਬੇਲੀ, ਅਨ-ਬੇਲੀ ਵੀ ਬੇਲੀ, ਬਾਜੋਂ ਸਜਨਾ ਦੇ, ਸੂਨੀ ਪਈ ਹਵੇਲੀ..

तू बेलि ते सब जग बेली, अन-बेली वी बेली, बाजों सजना दे, सूनी पई हवेली..
Poor Translation: There will be friends plenty if you are the host. When you are dead, not one of those friends will be around. (Choose your friends carefully)

ਕੀ ਮੁਨਿਯਾਦ ਵੇ ਬਨ੍ਦਿਯਾ ਤੇਰੀ, ਤੁ ਜਦ ਕਦ ਹੋਨਾ ਹੈ ਮਿਟ੍ਟੀਇਸ਼੍ਕ ਨੇ ਹਰ ਦਮ ਤਾਜ਼ਾ ਰੇਹਨਾ ਹੈ, ਭਾਂਵੇ ਦਾਡੀ ਹੋ ਜਾਯੇ ਚਿਟ੍ਟੀ!

की मुनियाद वे बन्दिया तेरी, तु जद कद होना है मिट्टी
इश्क़ ने हर दम ताज़ा रेहना है, भांवे दाडी हो जाये चिट्टी!
(Human beings will die , but love remains eternal, long after the body has aged)

ਰੋਟੀ ਹਕ ਦੀ ਖਾਈਯੇ ਜੀ, ਭਾਂਵੇ ਬੂਟ ਪਾਲਿਸ਼ਾਂ ਕਰਿਯੇ...

रोटी हक दी खाईये जी, भांवे बूट पालिशां करिये...
(Eat bread well earned, though the job be menial..)

ਹੁਸ੍ਨ ਜਵਾਨੀ ਮਾ-ਪੇ, ਓ ਤੀਨ ਰਂਗ ਨਹੀ ਯੋ ਲਬ੍ਨੇ,ਨਹੀ ਓ ਲਬ੍ਨੇ ਲਾਲ ਗੁਵਾਚੇ, ਮਿਟ੍ਟੀ ਨਾ ਪਰੋਲ ਜੋਗਿਯਾ..

हुस्न जवानी मा-पे, ओ तीन रंग नही यो लब्ने,
नही ओ लब्ने लाल गुवाचे, मिट्टी ना परोल जोगिया..
(beauty, youth and parents, once lost, are never found again, no matter how desperately you look.. these are treasures forever lost)

ਮਰੇ ਮੁਕਰੇ ਦਾ ਕੋਈ ਗਵਾਹ ਨਹੀ, ਤੇ ਸਾਥੀ ਕੋਈ ਨਹੀ ਜਗ ਤੋ ਚਲਯਾਂ ਦਾ,ਸਾਡੇ ਪੀਰਾਂ ਫਕੀਰਾਂ ਨੇ ਗਲ ਦਸ੍ਸੀ, ਹਾਸਾ ਸਾਰਯਾਂ ਦਾ ਤੇ ਰੋਨਾ ਕਲ੍ਯਾਂ ਦਾ..ਥੋਡਾ ਥੋਡਾ ਹਂਸ੍ਨਾ ਜ਼ਰੂਰ ਚਹਿਦਾ.. ਦੁਖ ਹੋਵੇ ਦਸਨਾ ਜ਼ਰੂਰ ਚਾਹਿਦਾ..

मरे मुकरे दा कोई गवाह नही, ते साथी कोई नही जग तो चलयां दा,
साडे पीरां फकीरां ने गल दस्सी, हासा सारयां दा ते रोना कल्यां दा..
थोडा थोडा हंस्ना ज़रूर चहिदा.. दुख होवे दसना ज़रूर चाहिदा..
(Laugh and the world laughs with you, Cry and you cry alone.. )
I specially love this song because earlier, the concept of "leaving people alone to be sad" just did not exist. If people insisted on being alone and sad, no one ever let them.. that is just what this song highlights..

ਅਪਨੇ ਪ੍ਯਾਰਯਾਂ ਦਾ, ਦਿਲ ਨਹੀ ਤੋਡੀਦਾ, ਔਖੇ ਵੇਲੇ ਸਜ੍ਨਾਂ ਤੋ, ਮੁਖ ਨਹੀ ਮੋਡੀਦਾ..

अपने प्यारयां दा, दिल नही तोडीदा, औखे वेले सज्नां तो, मुख नही मोडीदा..
(Don't hurt your loved ones, don't abandon them in their troubles)

ਯਾਰੀ ਵਿਚ ਨਫੇ ਨੁਕ੍ਸਾਨ ਨਹੀ ਓ ਵੇਖਿਦੇ, ਮਂਜ਼ਿਲਾਂ ਦੇ ਸਾਮਨੇ ਤੂਫਾਨ ਨਹੀ ਵੇਖਿਦੇਯਾਰਂ ਦੇ ਗੁਨਾਹਾਂ ਦਾ ਹਿਸਾਬ ਨਹੀ ਓ ਜੋਡੀਦਾ..

यारी विच नफे नुक्सान नही ओ वेखिदे, मंज़िलां दे सामने तूफान नही वेखिदे
यारं दे गुनाहां दा हिसाब नही ओ जोडीदा..
(Friendship is not a business, there is no account of a friend's mistakes)

किसे दियां खुशियां ते पानी नही रोडीदा..(don't ruin someone's happiness)
किसे दी गरीबी दा मज़ाक नही उडायीदा...(never laugh at anyone's poverty)
ख़िडे होये फूलां नु नही, तली ते मरोडीदा..

ਛਡ ਤੇਰਿਯਾਂ ਤੇ ਮੇਰਿਯਾਂ, ਤੇਰੇ ਉਤ੍ਤੇ ਰਬ ਦਿਯਾਂ ਰੇਹਮਤਾਂ ਬਥੇਰਿਯਾਂਅਪਨੀ ਔਕਾਤ ਨਾਲੋਂ ਵਦ ਨਹੀਂ ਲੋਡੀਦਾ..

छड तेरियां ते मेरियां, तेरे उत्ते रब दियां रेहमतां बथेरियां
अपनी औकात नालों वद नहीं लोडीदा..
(Why bother with what is mine and what is yours.. the same God has given to both of us..
Want not more than you can afford, and you will not be unhappy)
- This thought also i love. When we were growing up, we would often complain about how little we had compared to the other children in class. My grandmother always taught me to compare, not with children who have more than me, but with children who have so much lesser.. her exact words were आँख नीवी रखो
अपने तो थल्ले तको , उत्ते नही॥

ਆਂਖ ਨੀਵੀ ਰਖੋਅਪਨੇ ਤੋ ਥਲ੍ਲੇ ਤਕੋ , ਉਤ੍ਤੇ ਨਹੀ॥
Very different from what we do today..

More on Gurdas Mann coming up.. do come back, not just for Gurdas Mann, but also to know about the lost Punjabiyat.. of what being a Punjabi really meant..